Op bezoek bij Hein van Hout (Amsterdam UMC): ‘Er starten dit jaar weer grote organisaties met RAI.’
Als hoogleraar ouderenzorg en interRAI-fellow is Hein van Hout al jaren een belangrijke actor in de Nederlandse zorginnovatie. Hij doet met zijn collega’s aan baanbrekend RAI-onderzoek, zodat het wereldwijd gevalideerde instrument nog meer zorgkwaliteit oplevert. En meer bekendheid: Hein kwam recent in het nationale nieuws met opzienbarende resultaten tijdens corona. We liepen langs in hartje Amsterdam voor een stevige stand van zaken.
Beslisondersteuning en leerdossier
Professor van Hout is uitstekend geplaatst om RAI te omschrijven: ‘Een internationale standaard die op veel plekken wordt gebruikt, grootschalig zelfs en ondersteund door overheden. RAI betekent een holistische aanpak, je krijgt met een vaststelling meerdere vormen van beslisondersteuning cadeau. De cliëntenzorg gebeurt goed geïnformeerd, je krijgt een indicatie van hoeveel uur passende zorg ze moeten krijgen… Het is een heel mooi leerdossier voor organisaties en professionals zelf. Waar moet je nou op letten, wat voor zinvolle acties kan je doen…? RAI is veel meer dan een risicoscore-lijstje, er zit een heel ecosysteem achter. Ik had zelf ook even tijd nodig om te begrijpen wat het allemaal behelst.’
100% kwaliteitskader verpleeghuiszorg
Decennia onderzoek en ontwikkeling werpen hun vruchten af: ‘In 2012 leverde specialiste ouderengeneeskunde Marijke Boorsma de belangrijkste bewijzen, denk ik. Die zijn onlangs gerepliceerd in Zuid-Korea: de helft van de huizen werkte met RAI, de andere helft niet. In beide studies was er een beter behoud in het functioneren van de cliënten. De sterkste effecten zaten in het behoud van ADL-niveau en continentie, minder pijn, minder gedragsproblemen en minder antipsychotica. Het instrument beïnvloedt een heel spectrum van uitkomsten. Dat is echt indrukwekkend en zie je niet vaak in studies bij deze populatie. Eigenlijk is RAI een soort zorgnavigatie die je helpt de route te vinden in een heel complex zorgtraject. Het kan veel steun bieden, blinde vlekken vermijden en veel rust geven.’
RAI past perfect in het kwaliteitskader verpleeghuiszorg, zegt Hein: ‘Doe zoveel mogelijk met de observaties die je voor het primaire zorgproces al doet. Kijk echt actief naar de data, zoals Omring doet met een grafisch dashboard dat zelfs incidenten op locatieniveau vergelijkt. Het kwaliteitskader benoemt een aantal indicatoren, bijvoorbeeld of iemand antipsychotica krijgt of wordt gefixeerd. Dat soort indicatoren zit ook in RAI. In veel organisaties wordt dat jaarlijks extern gemeten, maar dan is het is extra administratieve last die niet ten dienste van het primair proces staat. Het gebeurt ook momentaan en niet geïntegreerd in de dagelijkse zorg, het zorgplan kan je dus niet aanpassen.’
Ook voor de thuiszorg(financiering)
De thuiszorg blijft niet achter: ‘Vaak gebruikt men er losse registratietools zoals 1 lijstje voor 1 functie, terwijl RAI wel volledig samenhangt. Rijst de vraag of je iemand die alleen een snelle injectie krijgt, onderwerpt aan 45 minuten beoordeling. Met de RAI-thuisscreener zie je op enkele minuten hoe zelfredzaam je cliënt nog is, rekening houdend met heel wat aspecten. Hoe complexer de cliënt, hoe groter de meerwaarde van het systeem. Bijzonder is dat Pyxicare toepassing ontwierp om met de verschillende instrumenten voor al die settings te communiceren. Zodat je cliënten kan volgen wanneer zij van de thuiszorg naar de langdurige zorg gaan. En men daar hun thuiszorghistoriek van kan inzien. Dat is heel fraai, daar is RAI uniek in de wereld.’
De thuiszorg krijgt ook een nieuwe financieringstool: ‘De case mix index, die het zorgprofiel van de cliënt aangeeft via een score. Is de zorg heel intensief, is er revalidatie, veel paramedische zorg of meer eenvoudige zorg met alleen ADL-hulp maar zonder ernstige ziektes…? Nederland besteedt men gemiddeld 5 uur aan een thuiszorgcliënt, dankzij de case mix index kan je dit eerlijker toewijzen. We weten dat professionals erg variëren in hun klinische oordeel, net als organisaties, regio’s en landen. Met de RAI-info wordt de cliënt in het juiste profiel gezet. De index werd gevalideerd via meerdere studies met duizenden mensen. Hoeveel tijd heeft een zorgprofessional nodig om de cliënt te verzorgen, aan te kleden, te wassen…? Op al die vragen kwamen correcte tijdsinschattingen.’
Onderzoek, ontwikkeling en implementatie
Het RAI-ontwikkelingswerk staat niet stil: ‘Ik ben bij ruim 20 projecten en teams betrokken, waarvan zeker de helft RAI-gerelateerd is. Veel onderzoek is mogelijk dankzij de data, die in de zorgpraktijk worden vastgelegd zoals via Pyxicare. Verder ondersteun ik NedRAI, een netwerk van experts en RAI-gebruikers. Het is een soort ondersteunend expertisenetwerk met Marijke Boorsma als belangrijk gezicht. Dankzij haar inspanningen en die van voorlopers als DSV|verzorgd leven en Omring, maar ook dankzij de gebruiksvriendelijkheid van Pyxicare, ontwikkelt zich een olievlek over Nederland. Dit jaar gaan er weer nieuwe grote organisaties starten, dat is fijn.’
Het systeem is een boeiend leerproces, voor iedereen: ‘We leerden zelf veel van eerdere implementaties en maakten daarom een e-learning. Daar maken mensen kennis met RAI in verschillende modules, worden ze op de goede weg gezet en ontvangen tevens accreditatiepunten… Er is ook een koppeling met het elektronisch zorgdossier, een belangrijke voorwaarde voor veel organisaties.’ Maar er zit veel meer in de RAI-pijplijn, horen we: ‘We zijn onder meer bezig in de huisartspraktijken, met mensen die meerdere chronische aandoeningen hebben. We testen er de check-up, een korte en zelf in te vullen versie van RAI. Dat is prima te doen voor de meeste mensen die nog thuis wonen en zelfredzaam zijn. En waarmee je als professional verder aan de slag kunt.’
Lokale tot internationale RAI-projecten
Het transmurale speelt een mooie rol in de RAI-vooruitgang: ‘Er loopt een project rond ouderen en valincidenten: als een arts die ziet, is daar niet altijd een ernstig letsel. Dus gaat men daar terug mee naar huis. Maar die val kan met andere dingen te maken hebben: medicatie, spierzwakte, voeding… We testen een follow-up uit waarbij fysio- en ergotherapeuten in de wijk op huisbezoek gaan met RAI/Pyxicare. Zo krijgen ze een goed beeld van wat er speelt en bespreken ze de situatie met de huisartsen en hun verpleegkundigen. We ontvingen net een nieuwe beurs om de komende 3 jaar verder te werken: nu wordt het getest in 1 wijk en ziekenhuis in Amsterdam, bedoeling is de andere Amsterdamse ziekenhuizen mee te krijgen. De interesse is er.’
Op 1 juni startte een groot 4-jarig Europees project: ‘Heel spannend en een primeur op deze schaal. 14 partners in 8 landen: Finland, België, Italië, Polen, Tsjechië en Nederland, naast Canada en Amerika. De jarenlang verzamelde data willen we slim benutten om de prognoses te verbeteren. We creëren een nieuwe generatie proactieve beslisondersteuning. Preciezer voorspellen wie binnen 12 maanden sterft en bij wie acute ongeplande opnames volgen of een forse achteruitgang in levenskwaliteit. Hier gaat het om data van miljoenen mensen. Er werken ook specialisten artificiële intelligentie mee.’
Hein lijkt nog lang niet uitgepraat, maar we dagen hem uit om kort en krachtig af te ronden: ‘RAI samengevat in 1 zin? Betere instrumenten, betere data, betere beslissingen.’ (glimlacht)
