Prof. Mieke Deschodt: ‘FLANH-onderzoek voor concrete beleidsadviezen Vlaamse woonzorgcentra'
De Vlaamse woonzorgcentra kampen met een personeelstekort, de werkdruk is (te) hoog en de budgetten beperkt. Zo luidt het vaak bij monde van wie in de sector werkt. Maar hoe zit dat nu juist? Het Flanders Nursing Home (FLANH)-project van KU Leuven onderzoekt de link tussen bestaffing, werkomgeving, zorg en ondersteuning en het welzijn van bewoners en medewerkers in de Vlaamse woonzorgcentra. Daarbij wordt onder meer gebruik gemaakt van de BelRAI-gegevens uit Pyxicare. De resultaten kunnen helpen om beleidsmakers te overtuigen van het belang aan investeringen volgens hoofdonderzoeker prof. dr. Mieke Deschodt: ‘De zorgsector staat onder druk en heeft dringend nood aan goede gegevens. Daarom is het belangrijk dat zoveel mogelijk woonzorgcentra deelnemen aan ons onderzoek.’
Eén onderzoek, twee bevragingen
FLANH onderzoekt zowel de impact op bewoners als op medewerkers in de Vlaamse woonzorgcentra. Dat maakt het uniek in Vlaanderen. De eerste bevraging start in het voorjaar van 2023, twee jaar later volgt een tweede bevraging. En daar is een goede reden voor volgens Mieke Deschodt.
‘Het gaat om het eerste onderzoek dat kijkt naar de veranderingen over de tijd. Meestal gaat het bij dit soort onderzoeken om één bevraging en bekijken we de associatie tussen verschillende zaken. Maar dan blijf je vaak in het ongewisse over oorzaak en gevolg. Door de bevraging in 2025 te herhalen krijgen we daar wél zicht op. Na beide bevragingen formuleren we beleidsadviezen.’
De drie fasen van FLANH
Het FLANH-onderzoek verloopt in drie fasen. ‘Begin januari schrijven we de woonzorgcentra aan met de vraag tot deelname. Wie deelneemt, vult eerst een korte vragenlijst in over het woonzorgcentrum in kwestie. Het gaat dan onder meer over het aantal woongelegenheden en de bestaffing per afdeling of leefgroep.’
'Deelnemen helpt om het belang van de residentiële ouderenzorg te onderstrepen'
De tweede fase betreft een bevraging bij de medewerkers. Het woonzorgcentrum kan zelf het startmoment van deze fase kiezen tussen februari en mei 2023. Dit is een bevraging bij iedereen die directe zorg en ondersteuning verleent aan de bewoners. Dus niet alleen verpleeg- en zorgkundigen, maar ook bijvoorbeeld logistieke medewerkers, kinesisten of begeleiders wonen en leven. Zij krijgen een mail met het verzoek om een online vragenlijst in te vullen die peilt naar de werkomgeving en hun welbevinden. We gaan op alle deelnemende afdelingen ook posters met een QR-code ophangen die medewerkers naar de vragenlijst leidt. Het invullen duurt tien tot vijftien minuten.’
‘In de derde fase trekt Pyxicare de BelRAI-bewonersgegevens uit de databank en koppelt deze aan de antwoorden van de medewerkers. En dan start voor ons eigenlijk de data-analyse. Dan gaan we alle verschillende relaties bestuderen. Op basis van die onderzoeksresultaten communiceren we vervolgens adviezen. In de eerste plaats richting de beleidsmakers zodat ze weten waar ze moeten investeren. Maar we bezorgen ook elk deelnemend woonzorgcentrum een benchmarking-rapport. Op die manier kan het zichzelf vergelijken met de rest van de groep. Waar doen we het goed en waar is er ruimte voor verbetering?’.
Zorgkwaliteit onder druk
Het FLANH-onderzoek kadert in de actuele context binnen de zorgsector. De zorgkwaliteit staat immers onder druk. ‘De complexiteit van bewoners is in de loop der jaren toegenomen, maar de bestaffing is quasi hetzelfde gebleven. Door een tekort aan verpleegkundigen worden logischerwijze ook andere beroepsgroepen in de directe zorg ingezet. Een bijkomend doel in dit onderzoek is ook om te bestuderen wat de impact is van verschillende soorten zorgteams en de werkomgeving op zorgkwaliteit.’
Inspraak en betrokkenheid
FLANH wil de woonzorgcentra ook betrekken in de communicatie van de FLANH resultaten en beleidsadviezen. ‘Klopt, we nemen hen mee in wat wij noemen ‘een lerend netwerk’. We plannen op geregelde tijdstippen opleidingen of informatiesessies voor de medewerkers van de woonzorgcentra binnen de expertise van onze onderzoeksgroep. We behandelen dan onderwerpen die belangrijk zijn voor woonzorgcentra en die ze graag aan bod zien komen (bijv. valpreventie, leiderschap, wondzorg, …)’.
Pyxima als belangrijke partner
Hoofonderzoeker Mieke Deschodt roept alle Vlaamse woonzorgcentra die momenteel met Pyxicare werken op om zeker deel te nemen: 'Alleen woonzorgcentra die ten laatste in juni 2023 hun bewoners hebben ingeschaald in BelRAI met Pyxicare komen momenteel in aanmerking voor het bekomen van anonieme bewonersgegevens van BelRAI. Bij de bevraging van 2025 hopen we de gegevens van alle bewoners te kunnen gebruiken via het Vlaams BelRAI-platform. Tegen dan zouden de procedures op punt moeten staan om die data te gebruiken. Maar nog twee jaar wachten in een sector die onder druk staat kunnen we niet.'
Deelnemen is belangrijk
Om tot waardevolle conclusies te komen is een hoge respons cruciaal. ‘We willen absoluut tot valide resultaten komen zodat we beleidsadviezen kunnen formuleren. Tien jaar geleden was er een gelijkaardig onderzoek bij de ziekenhuizen. Daaruit bleek overduidelijk een personeelstekort. Het heeft onze overheid er toen wel toe aangezet om een zorgpersoneelsfonds voor de ziekenhuizen te maken, wat dan weer leidde tot extra budgetten voor zorgpersoneel .’
‘FLANH onderzoekt zowel de impact op bewoners als op zorgverleners in de Vlaamse woonzorgcentra.’
'We hopen met goede gegevens hetzelfde te realiseren voor de woonzorgcentra. Daarom is het belangrijk om eerst het probleem te identificeren. Deelnemen helpt dus om het belang van de residentiële ouderenzorg te onderstrepen. We hopen dat zoveel mogelijk woonzorgcentra inschrijven, maar ook de interne respons van medewerkers is belangrijk. Daarom beloven we een traktatie voor woonzorgcentra die een respons realiseren van 75% of meer. Zij krijgen van ons een unieke flantaart (cfr. FLANH) voor alle medewerkers.’
Deelnemen aan de FLANH-bevraging met jouw woonzorgcentrum? Schrijf je in voor 31 januari 2023.
Meer details over FLANH lees je op www.flanh.be.
Vragen over FLAHN? Mail naar flanh@kuleuven.be.
Voor extra toelichting bij het FLANH-project, herbekijk het webinar van 9 december 2022.
Comments