Op bezoek bij UZ Leuven: ‘We gaan onze resultaten valideren, zodat het de standaard wordt'

Het UZ Leuven heeft een gerenommeerd geriatrisch dagziekenhuis: hun valkliniek verzorgt 65-plussers met acute valincidenten of evenwichts- en stapproblemen. De spoedafdeling vangt op haar beurt 75-plussers op met acute ouderdomsproblemen. Patiënten worden niet alleen behandeld maar ook maximaal proactief opgevolgd. Aan het woord: dr. Johan Flamaing, diensthoofd geriatrie. Zorgvernieuwing: trekkers én volgers

Johan draagt een veelzijdige functie: ‘Ik ben verantwoordelijk voor de medische staf en teken beleidsplannen uit. Als geriater sta ik in voor patiëntenzorg, assistenten in opleiding, onderzoek naar ouderen(zorg)… Klinische zorg ligt me het nauwst aan het hart: ook daarom dat ik de zorgvernieuwing trek.’ Niet eenvoudig met de vele onderzoeksgroepen binnen het UZ: ‘Toch leveren we belangrijke resultaten, met liefst 224 publicaties op 5 jaar. De uitdaging is om structurele financiering te krijgen, zodat de hogere zorgkwaliteit op peil blijft.’

Complexe pathologie, uniforme oplossing

Pyxima helpt die ambitie behalen: ‘Er kwamen steeds meer patiënten met een complexe pathologie, dus meerdere aandoeningen. We brachten hun functionele problemen in kaart, maar ook de medische aspecten. Lichamelijk, geestelijk, sociaal, voedingsgewijs, medicinaal: alles structureel evalueren en opvolgen vraagt meer standaardisering en uniformiteit.’ Johan en zijn collega’s kenden Pyxima al: ‘We hebben samen RAI-instrumenten ontwikkeld, voor de spoedgevallen en de valproblematiek. Spoed is de poort naar hospitaalzorg. Maar ze werkt te urgentiegericht en schat onvoldoende de hele pathologie in.’

Gerichte zorg: minder (her)opnames

Pyxicare is de perfecte standaard, aldus de prof: ‘We hebben een triage nodig naast de urgentietriage, om de urgentie per persoon aan te duiden. Volstaat de klassieke aanpak of beter een bredere evaluatie?’ Het holistische leeft sterk in de geriatrie: ‘Onze spoed kreeg een geriatrisch verpleegkundige, terwijl zijn collega’s sowieso alerter omgaan met ouderen.’ 30% van de spoedgevallen bij ouderen wordt niet gehospitaliseerd: ‘Ook zij moeten gerichter worden verzorgd en opgevolgd. Zodat er minder heropnames zijn en meer mensen in hun vertrouwde omgeving blijven. Binnen de maand wordt nu nog 20% heropgenomen.’

Communicatie met resultaten

Minder brandjes blussen, meer preventief werken? Johan knikt: ‘De communicatie naar de eerstelijnszorg moet beter, dus werken we samen met het Wit-Gele Kruis en de CM. Onze case manager overlegt met de patiënt en zijn familie om de spoedadviezen te implementeren. Dat gebeurt ook in de valkliniek, want de valincidenten liggen hoog in zorgcentra en thuissituaties.’ Valpreventie is bijzonder belangrijk: ‘Vroeger gaven we hopen adviezen maar er gebeurde niks mee, nu toetst een valcoach hun haalbaarheid. Sindsdien zijn de valincidenten en ernstige letsels sterk verminderd.’

Consequente evaluaties en prioriteiten Hoe wordt Pyxicare dan ingezet? ‘Veel factoren leiden tot een val: kracht, evenwicht, gezichtsvermogen, medicatie, schoeisel, geestestoestand, omgevingsfactoren… Via standaardevaluaties in Pyxicare loggen alle betrokkenen in, sturen ze bij, doen ze herevaluaties… Zo kregen we een continuïteit in de communicatie naar de eerstelijnszorg, wat echt positief is.’ De valkliniek werkt met korte tijdsbestekken, net als de spoed: ‘Maar het patiëntenaantal is beperkter, zodat problemen meer in de diepte worden doorgrond. Bovendien rangschikt Pyxicare de adviezen volgens prioriteit.’

Innovatie met ambitie

Johan ziet de immense mogelijkheden: ‘Nu doen we maar 4 valevaluaties per week. Maar dit pilootproject zou ook in de eerstelijnszorg, de thuiszorg en de rusthuizen enorm renderen. We gaan onze resultaten nu valideren, samen met andere valklinieken. Zodat het de standaard wordt.’ Pyxicare staat intussen niet stil: ‘Onze evaluatiedata worden door Pyxicare in KWS, ons elektronisch patiëntendossier, gezet. Het systeem is veel dynamischer dan KWS omdat het visueler en praktischer is, ook dankzij de tablets. Het omvat alle interdisciplinaire (inter)acties en zelfs instructievideo’s die de juiste beroepsinstrumenten adviseren.’

Durven herevalueren en… herorganiseren

De voorlopige conclusie na 2 jaar? ‘Mijn mensen kunnen niet zonder, het is hen eigen geworden. We durven extra aandachtspunten evalueren en beslissingen intrekken. Als een bekkenfractuur geen operatie vereist, stuurt de chirurg de oudere huiswaarts. Waardoor hij terugkomt omdat hij niet kan stappen en zijn omgeving zwaar belast. Nu werken we samen met geriaters, chirurgen en cardiologen, wat leidt tot minder ligduur, complicaties en doden.’ De RAI-standaard is hier cruciaal: ‘Iedereen registreert en communiceert op dezelfde manier en er wordt veel navraagwerk bespaard. De winst is enorm. Je laat je niet doen door een tegenslag, dankzij gestoffeerde dossiers met bewezen data.’